Bij een deel van de mensen met gevorderde parkinson kan diepe hersenstimulatie (DBS) bepaalde klachten verlichten. Tijdens een operatie plaatst de neurochirurg twee piepkleine elektrodes in dat deel van hersenen dat een rol speelt bij beweging. De patiënt is wakker zodat een neuroloog de positie van de elektrodes kan controleren.
Het Radboudumc is in 2019 begonnen met een MRI-geleide DBS-operatie onder narcose. Het gebruik van MRI-scans en CT-scans blijkt nauwkeurig genoeg om de operatie met succes uit te voeren. In een ‘retrospectief’ onderzoek vergelijken neurochirurg Saman Vinke en neuroloog Rianne Esselink de resultaten van beide manieren van opereren.
Database
Voor het onderzoek zijn alle gegevens van operaties die zonder narcose zijn uitgevoerd in het HAGA Ziekenhuis en van operaties die met narcose zijn uitgevoerd in het Radboudumc in een database gezet. “We vergelijken de uitkomsten om aan te tonen dat de operatie onder narcose hetzelfde resultaat oplevert met een aantal voordelen”, aldus Saman. “Ook vragen we mensen die in het HAGA Ziekenhuis, in het Radboudumc en in het Maastricht UMC+ zijn geopereerd naar hun ervaringen rondom de operatie”, vult Rianne aan.
Wakker
“De wakkere operatie is zwaar voor de patiënt”, aldus Rianne. “Je ligt een aantal uren zonder medicijnen op een operatietafel.” Het viel de onderzoekers op dat de man-vrouw verhouding in de wakkere groep scheef is als je het vergelijkt met het voorkomen van parkinson. “Daar zie je zestig procent man en veertig procent vrouw,” vertelt Saman. “In de wakkere groep is maar vijftien procent vrouw. Dat verschil verdwijnt als de operatie onder narcose plaatsvindt.”
Verschil
“We denken dat vrouwen eerder genegen zijn de operatie aan te gaan als die onder narcose plaatsvindt,” legt Rianne uit. “Er zijn zowel mannen als vrouwen die per se onder narcose geopereerd willen worden. Maar er is ook een groep die per se wakker geopereerd wil worden, waarschijnlijk om een gevoel van controle te behouden. Die groep is een stuk kleiner.” Informatie over iemands motivatie en de impact van de operatie verwachten de onderzoekers uit de interviews te krijgen.
Efficiënt
De operatie onder narcose is niet alleen minder belastend voor de patiënt, het is ook minder belastend voor de gezondheidszorg. “Belangrijk in deze tijden van krapte in de zorg is dat er minder middelen, materialen en personeel nodig is,” aldus Saman. “Tijdens een ‘wakkere’ operatie zijn een neuroloog, een neurofysioloog en een verpleegkundige op de OK aanwezig en duurt de operatie een paar uur langer. Bij een operatie onder narcose hoeven deze extra zorgverleners niet meer op de ok aanwezig te zijn en kunnen zij elders ingezet worden. Omdat de operatie korter duurt, kunnen op één dag twee operaties plaatsvinden. Dat is belangrijk voor het verkorten van wachttijden.”
Overstap
Het Radboudumc is als één van de eerste ziekenhuizen begonnen met operaties onder narcose. “We hopen de wereld een duwtje in de goede richting te geven om ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk patiënten zo goed mogelijk behandeld worden,” aldus Saman. “Op verschillende plekken vinden nu verschillende variaties van de operatie plaats, soms is bijvoorbeeld de neuroloog niet meer aanwezig maar de neurofysioloog nog wel.”
“Als je jaren op een bepaalde manier hebt geopereerd met goed resultaat, is het lastig om dat los te laten,” legt Rianne uit. De verschillende variaties dragen bij aan de uiteindelijke overstap naar een operatie onder narcose. “Die transitie zijn we verplicht aan de maatschappij, we moeten geen dingen doen die niet meer hoeven,” besluit Saman. De resultaten van het onderzoek worden in de tweede helft van 2025 verwacht.
Dit onderzoek wordt mogelijk gemaakt door een subsidie van ParkinsonNL.
ParkinsonNL wil zo snel mogelijk de ziekte afremmen en genezen en tegelijk de zorg verbeteren voor mensen die nú parkinson hebben. Daarom investeren we in onderzoek en innovaties die het verschil maken voor mensen met parkinson.